Καρκίνος Δέρματος μέρος Β: Μελάνωμα

Καρκίνος Δέρματος: Διάγνωση και Θεραπεία

Μέρος Β : ΜΕΛΑΝΩΜΑ

Το μελάνωμα είναι ο κακοήθης όγκος που δημιουργείται από την κακοήθη εξαλλαγή των μελανοκυττάρων.  Τα μελανοκύτταρα είναι τα κύτταρα που παράγουν την μελανίνη, πρωτεΐνη η οποία προκαλεί το μαύρισμα και έχει τον ρόλο να προστατεύει το δέρμα από την βλαπτική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας. 

Όπως και στον “Μη μελάνωμα”  καρκίνο του  δέρματος κάποιες μορφές μελανώματος μπορούν να ξεκινήσουν  με προκαρκινικές αλλοιώσεις οι οποίες  εμφανίζονται ως αλλαγές στο δέρμα χωρίς να είναι καρκίνος, αλλά θα μπορούσε να γίνει καρκίνος με την πάροδο του χρόνου.

                       

Συγγενείς μελαχρωματικοί σπίλοι: είναι σπίλοι (ελιές) οι οποίοι, είτε υφίστανται από τη γέννηση του ατόμου, είτε γίνονται εμφανείς εντός του πρώτου χρόνου της ζωής του.  Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τους μικρούς, τους μεσαίους και τους μεγάλους ή γιγάντιους. Οι γιγάντιοι είναι οι σπίλοι που έχουν διάμετρο 20 cm ή περισσότερο κατά την ενηλικίωση. Οι συγγενείς σπίλοι αυξάνουν σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της σωματικής ανάπτυξη και μπορούν να έχουν διάφορα χρώματα, ανώμαλη επιφάνεια, τριχοφυΐα και ανώμαλα όρια.

 Οι μεγάλοι συγγενείς σπίλοι εμφανίζουν μια υψηλότερη πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής σε σχέση με τους μικρότερους συγγενείς σπίλους. Η πιθανότητα αυτή βάση διαφόρων μελετών είναι από 5% έως 20%. Το μέγεθος, τα χαρακτηριστικά, και η εντόπιση ενός συγγενή μελαχρωματικού σπίλου καθορίζουν τον τρόπο και τον χρόνο αντιμετώπισής του. Η προτεινόμενη θεραπεία είναι η πλήρης αν είναι δυνατόν χειρουργική αφαίρεσή τους, είτε κατά στάδια, είτε με τη χρήση διατατήρων δέρματος, είτε με την χρήση δερματικών μοσχευμάτων.

Το σύνδρομο άτυπων σπίλων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος του δέρματος. Τα κυρία χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η παρουσία 100 ή περισσότερων σπίλων

με κάποιους από αυτούς να είναι άτυποι δηλαδή να είναι ασύμμετροι με ανώμαλα όρια να παρουσιάζουν ποικιλοχρωμία, και η διάμετρος τους να ξεπέρνα τα 6 mm. Για την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος σε αυτούς τους ασθενείς απαιτείται τακτική και μακροχρόνια παρακολούθηση σε ειδικό ιατρείο και συχνά, επανειλημμένες βιοψίες ύποπτων βλαβών.

Μελανωμα:

Εάν το μελάνωμα δεν διαγνωστεί έγκαιρα, και δεν αφαιρεθεί στην ώρα του, αποκτά επιθετική βιολογική συμπεριφορά, δίνει μεταστάσεις στα εσωτερικά όργανα και αποτελεί συχνή αιτία θανάτου. Στις γυναίκες παρουσιάζεται συνήθως στις γάμπες, ενώ στους άνδρες στην ράχη τους, περιοχές δηλαδή που είναι προφυλαγμένες κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών και εκτίθενται απότομα σε έντονη ηλιακή έκθεση, όπως συμβαίνει κατά την αρχή του καλοκαιριού.  

Μπορεί όμως να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος είτε στην βάση μίας ελιάς , αλλά και σε υγιές δέρμα που δεν έχει σε εκείνο το σημείο ελιά, ακόμα και σε σημεία που είναι προφυλαγμένα από την ηλιακή έκθεση, όπως είναι το τριχωτό της κεφαλής ή οι γλουτοί.  Υπάρχει επίσης και μία μορφή μελανώματος, η οποία παρουσιάζεται στο πρόσωπο και αναπτύσσεται σε μεγάλης ηλικίας ανθρώπους, στην περιοχή μίας προϋπάρχουσας κηλίδας, που μεγαλώνει πολύ αργά με τον χρόνο (καοήθης φακή).

Συνήθως το μελάνωμα κάνει την εμφάνιση του κατά την ηλικία 40-45 χρόνων, αν και μπορεί να εμφανιστεί και στην ηλικία των 30-40 χρόνων, αλλά και σπανιότερα και στην παιδική και εφηβική ηλικία. Σε αρκετές περιπτώσεις μελανώματος στην παιδική ηλικία, αυτό εμφανίζεται στην βάση συγγενών γιγαντιαίων μελαγχρωματικών σπίλων.

Σήμερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, η κύρια αιτία της ανάπτυξης μελανώματος είναι η υπερέκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία αποτελεί τον ενοχοποιητικό παράγοντα  στο 70%-80-% των περιπτώσεων.  Τα έντονα ηλιακά εγκαύματα σε οποιαδήποτε ηλικία αποτελούν δείκτη επικινδυνότητας για την νόσο.   Άλλοι παράγοντες που συμβάλουν είναι :

• Γενετικοί παράγοντες  (κληρονομικότητα)
• Ανοσοκαταστολή
• Παρουσία γιγαντιαίων συγγενών σπίλων
• Ορισμένες σπάνιες κληρονομικές δερματοπάθειες, όπως η μελαγχρωματική ξηροδερμία
• Το σύνδρομο άτυπων σπίλων

Διάγνωση

Το μελάνωμα είναι ουσιαστικά θεραπεύσιμο, εάν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί, όσο ο όγκος είναι επιφανειακός (λεπτού «πάχους» σε ιστολογική εξέταση) και δεν έχει εισβάλει βαθιά στο δέρμα. Συνεπώς, η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος έχει τεράστια σημασία για την πρόγνωση των ασθενών και επιτυγχάνεται με μία απλή εξέταση του δέρματος από τον ιατρό. Ο έλεγχος του δέρματος γίνεται  με την απλή κλινική εξέταση (επισκόπηση),  την δερματοσκόπηση,  (εξέταση με ειδικό φακό που «φωτίζει» τις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των σπίλων) και  μερικές φορές με την χρήση ψηφιακής φωτογράφησης και ανάλυσης από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. 

Ειδικά για την διάγνωση του μελανώματος υπάρχει ο μνημοτεχνικός κανόνας A.B.C.D.Ε., από τα αρχικά των λέξεων Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolution.

• Ασυμμετρία (Asymmetry).  Συνήθως η «αθώα» κηλίδα είναι συμμετρική και στρογγυλή.  Εάν η μελαγχρωματική βλάβη διαιρεθεί νοερά στην μέση, και το ένα μισό εμφανίζει συμμετρία με το άλλο, η βλάβη θεωρείται καλοήθης.  Η ασυμμετρία οδηγεί στην σκέψη της κακοήθειας.

• Όριο (Border).  Συνήθως το περίγραμμα της «αθώας» κηλίδας είναι ομοιόμορφο και γεωμετρικό.  Εάν το χείλος και το όριο της βλάβης είναι ομαλά και σαφώς καθορισμένα από το γύρω υγιές δέρμα, αυτό αποτελεί στοιχείο που συνηγορεί υπέρ της καλοήθειας.  Ανώμαλα και ασαφώς καθοριζόμενα όρια της βλάβης, είναι ενδείξεις για κακοήθεια.

• Χρώμα (Color).  Στις καλοήθεις βλάβες παρατηρείται ενιαίο χρώμα σε όλη την επιφάνεια της.  Αντίθετα, η παρουσία δύο ή περισσοτέρων χρωμάτων και αποχρώσεων θεωρείται στοιχείο υπέρ της κακοήθειας.
• 
  
• Διάμετρος (Diameter).  Μία βλάβη  και ειδικότερα ελιά δεν πρέπει να μας φοβίζει όταν  είναι μικρότερη των 6 mm.  Τέτοιες βλάβες θεωρούνται κατά κανόνα καλοήθεις.

• Εξέλιξη (Evolution).  Εάν κατά την αυτοεξέταση παρατηρήσουμε ότι  η όψη της κηλίδας  ή ελιάς έχει αλλάξει, και κάτι ταιριάζει με τα παραπάνω τέσσερα κριτήρια, θεωρείται στοιχείο υπέρ της κακοήθειας, και θα πρέπει να συμβουλευτούμε αμέσως ιατρό.

Πατήστε εδώ για το Α μέρος.